Nói đến Kimono thì ai cũng biết đó là trang phục truyền thống của phái nữ của Nhật Bản. Vào thời xa xưa cả phụ nữ và phái nam người Nhật đều sử dụng trang phục Kimono hàng ngày. Về sau này dần dần thì đàn ông Nhật Bản không mặc Kimono hàng ngày mà chỉ mặc trang phục này trong những ngày hội, dịp lễ tết hay ngày cưới hỏi, còn các chị em phụ nữ Nhật Bản thì hàng ngày vẫn mặc Kimono.
Và ngày nay thì cả nam và nữ Nhật Bản không mặc Kimono hàng ngày mà chỉ mặc trong những dịp cần thiết. Dưới đây là lịch sử hình thành, quan niêm và phong tục tập quán về ao Kimono, các loại áo Kimono Nhật Bản.
Trang phục Kimono Nhật Bản
Trong giai đoạn đầu mới xuất hiện, áo Kimono với cánh tay áo xẻ và dài chạm tới đất, thân áo dài nhiều lớp màu sắc khác nhau được phối hợp một cách tinh tế thường xuất hiện trong các dịp nghi lễ của nhà vua, của các quan hay của giới quý tộc của Nhật Bản lúc đó. Cho đến những năm 1192-1333 thời kỳ của Kamamura và Muromachi 1338-1573 thời kỳ của các võ sĩ Nhật Bản.
Lễ phục Kimono đã được các võ sĩ đạo đưa vào trở thành trang phục mặc thường ngày của các võ sĩ. Kimono đã trở nên phổ biến thường ngày của người dân Nhật Bản kể từ những năn 1338 trở về sau.
Kimono dành cho nam giới và nữ giới có những điểm khác biệt riêng. Kimono nam giới được may thêm quần chẽn ở bên trong. Các võ sĩ đạo cũng đã tạo ra một bộ y phục Kimono riêng khi lên võ đài với tên gọi là Hakama với các nếp gấp mang ý nghĩa tôn vinh tinh thần võ sĩ đạo. 5 nếp gấp đằng trước, và 2 nếp gấp đằng sau, mỗi nếp gấp đều có một ý nghĩa riêng: “Yuki”-lòng quả cảm; “Jin”-lòng nhân ái; “Gi”-sự công bằng, chính trực; “Rei”-sự lịch thiệp, lễ độ; “Makoto”-sự chân thành; “Chugi”-tính cống hiến, “Meiyo”-phẩm giá và danh tiếng.
Những năm 1603-1868 vào thời Edo, cùng với sự ra đời của thắt lưng Obi, Kimono đã có một thay đổi lớn. Chiếc thắt lưng Obi không chỉ giúp tạo sự gọn gàng, mà còn có tác dụng trang trí, mang tính thẩm mỹ rất cao , tôn thêm dáng vẻ của bộ trang phục cũng như người mặc nó. Để tạo thành một chiếc thắt lưng Obi cũng cầu kỳ không kém việc may một bộ Kimono. Và thắt lưng Obi đã trở thành một thứ không thể thiếu được của Kimono, cùng với các phụ kiện khác như dây “Koshi-himo”, dây “Date-jime”, dây “Obijime”, nơ bướm “Chocho” trâm cài đầu, guốc gỗ…Có hơn 300 kiểu Obi khác nhau, nhưng có hai kiểu phổ biến nhất : kiểu “Taiko” giống như hình trụ đai ngang của cái trống, là kiểu truyền thống nhất thường sử dụng cho các phụ nữ đã có gia đình, và kiểu “Fukura suzume” giống như hình con chim sẻ thường sử dụng cho các phụ nữ chưa kết hôn. Obi của nam giới có thể chia ra làm hai loại: Kaku và Heko. Kaku Obi được làm từ vải cotton cứng, rộng khoảng 9 cm. Heko Obi làm từ các chất liệu mềm hơn, và thường sử dụng vải lụa nhuộm.
Ở Nhật Bản áo Kimono thường được làm thủ công không cái nào giống nhau. Đó có thể coi gần như là một tác phẩm nghệ thuật không trùng lặp. Thiết kế áo Kimono cũng hết sức độc đáo. Một chiếc áo Kimono bao gồm 8 mảnh ghép lại với nhau, kích cỡ được điều chỉnh cho phù hợp với từng người mặc. Nhiều người Nhật gắn bó với 1 bộ Kimono cả cuộc đời. Những bộ Kimono dành cho phụ nữ thường được trang trí các họa tiết là hình các loài hoa, lá, hoặc các hình mang tính chất biểu tượng. Các lớp vải Kimono được chọn lựa phối hợp giữa các màu sắc rất sinh động và bắt mắt. Và quả không có gì sai nếu ai đó ví bộ Kimono như một bức họa nhiều màu sắc. Có hai cách tạo màu sắc cho Kimono. Thứ nhất là sử dụng vải Tsumugi dệt từ những sợi nhuộm màu khác nhau, và Tsumugi Kimono khi may xong sẽ có luôn cả màu sắc lẫn hoa văn. Thứ hai là Kimono may từ vải trắng với tên gọi là Iromuji kimono, sau đó mới đem vải trắng đi nhuộm và vẽ hoặc thêu họa tiết lên trên. Kỹ thuật nhuộm vẽ Yumen đã tạo nên cho những bộ Kimono yumen một vẻ đẹp rất cuốn hút.
Kimono có các loại như sau:
Yukata: Kimono Yukata được làm bằng cotton bình thường, dùng để mặc vào mùa hè. Yukata mang màu sắc sáng. Cách thiết kế đơn giản của Yukata là để các cô gái Nhật có thể mặc mà không cần sự giúp đỡ, cách mặc rất đơn giản như quan áo bình thường.
Hiện nay, Yukata được mặc trong ngày hội nhảy thuyền vào mùa hè gọi là hội Bon-Odori. Ngoài ra Kimono Yukata còn hay được mặc trong các quán trọ truyền thống của Nhật Bản.
Kimono Yukata
Furisode: Kimono Furisode là loại áo chỉ dành riêng cho những cô gái chưa lập gia đình. Tay áo rất dài và rộng, dài từ 96 đến 116 cm. Thời xưa khi các cô gái vẫn vẫn tay áo dài đó với một nam nhi nào đó, thì nam nhi và cô gái đó thầm hiểu là cô gái đã chú ý đến người nam nhi đó.
Ở Nhật Bản các cô gái bước vào tuổi 20 thì mọi người đều công nhận cô là một người đã trưởng thành. Cô sẽ được quyền đi bầu cử, phải chịu mọi trách nhiệm về bất cứ một tội lỗi nào do cô gây ra, và được phép hút thuốc, uống rượu công khai.
Hầu hết cha mẹ sẽ cho con gái mình mặc Kimono Furisode vào ngày bước sang tuổi 20. Furisode là một Kimono dùng để đi lễ, dành cho các cô gái còn độc thân. Furisode có màu sắc tươi sáng và thường làm bằng lụa chất lượng tốt. Trong xã hội của Nhật, mặc Furisode là một tuyên bố rõ ràng rằng đó là một cô gái chưa kết hôn. Vậy cho nên các bạn Việt nam mà sang Nhật Bản thì cứ nhìn thấy cô gái người Nhật nào mặc Furisode thì các bạn cứ tấn công thỏa mãi nhé.
Furisode
Kimono Furisode
Houmongi: Kimono Houmongi chỉ dành cho các cô gái đã kết hôn, cha mẹ thường mua cho con gái họ một chiếc Houmongi sẽ thay thế vị trí của Furisode khi ngày tổ trức hôn lễ bắt đầu. Houmongi là Kimono đi lễ của những người phụ nữ đã có chồng. Các bạn khi sang Nhật mà nhìn thấy các chị em mặc Houmongi thì đừng có tán tỉnh nhiều nhé, vì biết đâu chồng cô ý biết thì rách việc đó.
Áo Houmongi thường được mặc trong khi tham dự một đám cưới hay tiệc trà đạo nào đó. Hoặc khi đón tiếp một cuộc viếng thăm trang trọng nào đó, thì người phụ nữ chủ nhà sẽ mặc Homongi.
Tomesode: Kimono Tomesode cũng dành cho phụ nữ đã kết hôn, họ sẽ không bao giờ được mặc áo furisode, dù cho họ có li dị chồng đi chăng nữa. Thay vào đó, họ sẽ mặc áo Tomesode, một dạng áo Kimono với ống tay áo ngắn hơn . Áo Tomesode thường có màu đen , hoặc là nhiều màu khác . Áo Tomesode đen thường được đính gia huy tượng trưng cho họ tộc, ở Nhật Bản mỗi một dòng họ đều có một gia huy riêng biệt , đây là dạng áo Kimono chỉ mặc vào các dịp lễ trang trọng như là đám tang hoặc đám cưới.
Tomesode có màu sắc rất sặc sỡ và sáng để tỏ rõ rằng loại Kimono này được mặc trong một dịp vui như đám cưới. Còn màu sắc đen, tối màu thì thường hay được mặc trong đám tang.
Mofuku: Kimono Mofuku Chỉ được dùng trong các đám tang của họ hàng thân thích gần nhất. Toàn bộ chiếc Kimono loại này có màu đen hay các loại tối màu.
Shiromaku: Kimono Shiromaku sẽ được các cô gái mặc trong đám cưới truyền thống của chính mình, Kimono có màu sắc rực rỡ, tráng lệ nhất. Loại Kimono này được gọi là Shiromaku. Đa số mọi người chỉ thuê loại Kimono này bởi nó chỉ được sử dụng trong một ngày cưới duy nhất. Đây có thể coi là váy cưới của các cô gái người Nhật.
Tsumugi: Kimono Tsukesage: Dành cho tầng lớp thường dân hay nông dân. Áo này được trang trí theo dạng hoa văn chạy dọc theo thân và lưng áo rồi gắp nhau ở đỉnh vai, áo này được mặc vào các buổi tiệc tùng trà đạo, cắm hoa và đám cưới của bạn bè. Và loại áo này thì thường được những người ở các vùng quê của Nhật Bản hay mặc.
Kimono của Nhật Bản ngày nay cũng như những chiếc áo dài của Việt Nam chỉ thường hay được dùng vào các dịp lễ, tết, hay các dịp hội hè, hoặc vào những ngày vui như ngày cưới, hay những ngày hội đặc biệt. Áo Kimono của Nhật được mặc trong những dịp nào, hoặc thân thế, tầng lớp nào mới được mặc, cái này hơi khác với ao dài của Việt Nam.Ở Nhật Bản Áo Kimono được chia ra thành nhiều lạo áo Kimono khác nhau, mặc vào các dịp khác nhau, không thể mặc lẫn lộn được, vì vậy nếu các bạn có ý định mặc áo Kimono ở Nhật Bản thì các bạn hãy chú ý là chiếc áo đó có phù hợp với điều kiện cá nhân của bạn hay không nhé.