Đối với người dân Nhật Bản, hình ảnh cổng trời Torii là một biểu tượng linh thiêng, một nét văn hóa truyền thống lâu đời. Với vẻ đẹp đơn giản mà cuốn hút, những cánh cổng Torii còn mang trong mình ý nghĩa lớn lao trong văn hóa người Nhật, cũng như ít nhiều mang kiến trúc mang đậm tính tâm linh. Hãy cùng HAATO tìm hiểu về nguồn gốc chiếc cổng trời và lí do tại sao nó lại được người Nhật Bản coi trọng như thế nhé.
1.Torii là gì? Truyền thuyết về cổng trời Torii
Torii chính là những cánh cổng được xây dựng ở lối vào hoặc dọc con đường vào những đền chùa của Nhật Bản. Đây là nơi chuyển tiếp giữa vùng đất linh thiêng của thần thánh và thế gian.
Trong tiếng Nhật Torii đọc theo biểu tự Hán Việt là Điểu Cư – nơi cư trú của loài chim, gắn liền với truyền thuyết về nữ thần mặt trời Amaterasu của Thần đạo.
Theo truyền thuyết cổ của Nhật thì nữ thần mặt trời Amaterasu vì cảm thấy bực bội trước thần bão tố Susanoo-no-Mikoto trong một cơn say đã giết hại gia súc, phá phách mùa màng, kênh mương, hoa màu và giết cả người hầu gái nên đã tự giấu mình vào trong hang đá Amanoiwato, bà đã lấy đá lấp kín lối vào cửa hang, từ đó gây ra hiện tượng nhật thực.
Điều này khiến cho thế giới rơi vào cảnh tối tăm mất đi mặt trời. Người dân lo sợ rằng nếu mặt trời không trở lại thì tất cả bọn họ sẽ chết. Vì vậy, theo lời khuyên của một người đàn ông già thông thái trong làng, họ đã dựng lên một cái sào bằng gỗ và thả cho tất cả gà trống trong làng đậu trên đó.
Khi bọn gà trống kêu ầm ĩ đã gây ra sự tò mò cho vị nữ thần mặt trời và bà đã hé mắt nhìn ra ngoài hang. Lúc đó tảng đá tạo ra một vết nứt và một đô vật sumo to lớn từ trong làng chạy đến đẩy hòn đá đi, giải thoát mặt trời. Cành cây cho chim đậu ấy chính là cánh cổng torii đầu tiên. Từ đó trở đi, Torii là biểu tượng của sự thịnh vượng và sung túc. Torii có mặt ở khắp nơi trên đất nước Nhật Bản.
Ý nghĩa của Torii tại các đền thờ Thần Đạo
Ở Nhật Bản, Torii chính là lối đi vào những nơi linh thiêng, con đường để có thể viếng thăm thần linh. Do đó, khi đi dưới các cổng Torii, bạn cần phải rửa tay thật sạch và ngậm nước trong miệng nhằm thể hiện sự thanh sạch trước khi tiếp cận thần linh để cầu nguyện. Nếu bạn không “sạch” sẽ không được phép vào đền thờ cầu nguyện.
Japan Rising Sun Collection
by Philippe Hugonnard
Cổng Torii xuất hiện tại Nhật Bản từ giữa thời Heian, khoảng năm 922, khi Phật Giáo được lưu truyền tại Nhật Bản. Tuy nhiên so với phật giáo thì cổng Torii của Nhật lại gắn liền với Thần Đạo hơn với biểu tượng Torri được kí hiệu taị các đền chùa Thần Đạo.
2.Cấu trúc các cổng trời Torii
Cổng Torii được tùy vào phong cách của nó (shinmei hay myojin) mà có nhiều cấu truc khác nhau.
Cấu trúc cơ bản gồm có 2 cột (柱 – hashira), kasagi (笠木), 2 thanh ngang đóng sát nhau ở trên đỉnh lần lượt là 笠木(kasaghi) và 島木(shimaghi), phía dưới nữa là 1 thanh ngang 貫 (nuki).
Tại Nhật có hơn 20 phong cách Torii khác nhau với rất nhiều phong cách và kiểu dáng khác biệt, được định danh cụ thể dựa trên kiến trúc tiêu biểu như Hachiman, Kasuga, Kashima, Ryobu, Myojin, Shinmei…
Độc đáo của Torii đó là trên 2 cột trụ thường được các sợi thừng bện từ rơm rất khéo và tinh tế gọi là Shimenawa (Chú liên thừng). Đi qua Torii và Shimenawa đến con đường Sando dẫn lối lên Jingu – nơi các tín đồ đạo Shito hành lễ. Ngoài ra, Torii còn là biểu tượng cho cuộc sống ấm no, sung túc, thịnh vượng.
Torii thường được sơn màu đỏ, làm bằng gỗ hoặc đá, nhưng hiện nay người Nhật thường xây Torii bằng nhiều chất liệu bền hơn như thép không gỉ hoặc bê tông. Người ta tin rằng khi ném đá, nếu hòn đá đậu lại trên torii thì mọi ước nguyện đều trở thành sự thật.
3.Những chiếc cổng trời Torii nổi tiếng xứ phù tang
Đền thờ Fushimi-Inari-taisha tại Kyoto
Đền thờ Fushimi-Inari-taisha nơi nổi danh với 1000 chiếc cổng Torii xếp thành dãy dài. Đây là ngôi đền linh ứng trong các lĩnh vực như kinh doanh thịnh vượng, gia đạo bình an, giao thông an toàn…
Địa chỉ: 京都府京都市伏見区深草藪之内町68
68 Fukakusa Yabunouchichō, Fushimi-ku, Kyōto-shi, Kyōto
Đền thờ Ise-jingu – Điện trong Naiku tại Mie
Ise-jingu là tên gọi chung cho 125 đền thờ lớn nhỏ trong tỉnh Mie nơi bạn có thể chiêm ngưỡng cánh cổng Torii bằng gỗ khổng lồ.
Địa chỉ: 三重県伊勢市宇治館町1 (1, Ujitachi-cho, Ise-shi, Mie)
Đền Itsukushima-jinja tại Hiroshima
Itsukushima-jinja chính là ngôi đền nổi linh thiêng xứ phù tang. Theo đó khi thủy triều lên cao cổng Torii của đền Itsukushima-jinja như nổi lên giữa một vùng biển cả tạo nên một tác phẩm nghệ thuật tuyệt mỹ có một không hai của Nhật Bản
Địa chỉ: 広島県廿日市市宮島町
Hiroshima, Hatsukaichi, Miyajima-cho
Đền thờ Motonosumi Inari tại Yamaguchi
Đền thờ Motonosumi Inari ấn tượng với hơn 100 cánh cổng Torii màu đỏ nối tiếp nhau kéo dài trên 100m. Màu đỏ son lộng lẫy của cổng Torii tương phản với màu xanh dương của bầu trời và màu diệp lục của cỏ cây, tạo nên bức tranh đẹp vô cùng sống động.
Địa chỉ: 山口県長門市油谷津黄498
498 Yuyatsuou, Nagato-shi, Yamaguchi
Đền Sueyama tại Saga
Thị trấn Arita của tỉnh Saga nổi tiếng với nghề gốm do đó cổng Torii tại đây cũng được làm bằng sứ. Đền Sueyama thờ ông tổ nghề gốm Arita, Yi Sam-pyeong.
Địa chỉ: 佐賀県西松浦郡有田町大樽2-5-1 (2-5-1 Otaru, Arita-cho, Nishi Matsuura-gun, Saga)
CỔNG TRỜI TORII TẠI VIỆT NAM
Tại Việt Nam cũng có một ngôi chùa có cổng Torii cực đẹp chính là chùa Linh Quy Pháp Ẩn. Chùa Linh Quy Pháp Ấn (hay còn gọi là Pháp Ấn Sơn – tỉnh Lâm Đồng) được ví là “Cổng trời”, bởi phong cảnh tuyệt đẹp của nó khi bình minh lên như khiến người ta lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Ngôi chùa này nằm sâu trong núi thuộc thôn 4, xã Lộc Thành, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng. Từ Đà Lạt, bạn hoàn toàn có thể di chuyển bằng xe máy đến đây.
Thiết kế của chùa Linh Quy Pháp Ấn được lấy cảm hứng từ cổng trời Torii Nhật Bản, mang dấu ấn linh thiêng Phật Đạo. Đây cùng là một trong những địa danh nổi tiếng được các bạn trẻ lựa chọn là địa điểm du lịch tâm linh hiện nay
